Stikstof in Nederland: maatregelen én oplossingen
In Nederland is een overschot aan stikstof. Op veel plaatsen is de natuur overbelast met stikstof, waardoor de diversiteit van dieren- en plantensoorten in gevaar komt. Het leidde tot de stikstofcrisis in 2019 en beperkende maatregelen. In de tussentijd worden veel technische stikstofoplossingen ontwikkeld. Van stikstoffilters tot HVO100 brandstof.
Stikstof beperkende maatregelen in Nederland
Stikstof is een restproduct van verbrandingsprocessen. Er zijn veel factoren die invloed hebben op de stikstofemmissie. Enerzijds wordt dit overschot door alle activiteiten in Nederland veroorzaakt, maar een groot deel waait ook binnen vanuit het buitenland. Wat de oorzaak van het overschot ook is, in sommige gevallen zijn maatregelen nodig om te zorgen dat uw project tóch door kan gaan.
De nieuwe stikstofwet is een maatregel die door de overheid is genomen. Het stelt de bouwfase vrij van een vergunning voor de Wet Natuurbescherming. Niet onvoorwaardelijk. U moet aantoonbare maatregelen te nemen om de hoeveelheid stikstof die uw project veroorzaakt, zoveel mogelijk te beperken. Het maken van een stikstofberekening is wel verplicht voor de gebruiksfase. Los van de meningen over deze wet, zou dit in ieder geval op korte termijn en voorlopig een gedeeltelijke oplossing moeten bieden.
Technische stikstofoplossingen in Nederland
In de nazomer van 2019 barstte de stikstofcrisis in Nederland in alle hevigheid los. Gemeenten stopten grotendeels het verlenen van vergunningen. Er werd koortsachtig gewerkt aan een oplossing, onder de toenemende druk van protesten.
Afwachten was voor veel partijen geen optie. De uitstoot van stikstof in Nederland moet verminderen. Ons land kenmerkt zich door creativiteit en vindingrijkheid. Ontwikkelingen in de techniek gecombineerd met deze noodzaak en creativiteit biedt oplossingen. Sneller dan de politiek wetten bedenkt en regelt.
Het afgelopen jaar is veel ingezet op elektrificatie van het machinepark. Deze techniek is op de bouwplaats emissieloos en dus een belangrijk middel op locaties, waar de stikstofruimte beperkt is. Er zitten ook keerzijden aan deze techniek. Ten eerste hebben accupakketten een behoorlijke impact op het milieu. Ten tweede is elektrisch materieel niet altijd geschikt voor de klus. Ten derde kan de beschikbaarheid van het materieel een beperkende factor zijn.
Gelukkig worden de opties om de stikstof-emmissie in Nederland terug te dringen steeds uitgebreider, door technische ontwikkelingen. Denk hierbij aan:
- Stikstoffilters;
- Stikstofarme brandstoffen.
Stikstoffilters
Eén van de technieken is het zogenaamde stikstoffilter. Dit is bijvoorbeeld een filter, dat direct op het uitlaatsysteem van een werktuig is aangesloten. Van dit filter wordt beweerd dat het de stikstof-emmissie reduceert tot 90%.
Ook zijn er oplossingen waarbij een zogenaamde filterbox, ter grootte van een zeecontainer, de stikstof op de bouwplaats afvangt. Omgerekend kan zo’n filterbox ongeveer 25 kg NOx per jaar afvangen. Dat is een behoorlijke hoeveelheid, zeker op locaties waar de stikstofruimte beperkt is. Ondanks alle variabelen die de af te vangen hoeveelheid beïnvloeden, is het genoemde getal grondig door het TNO onderzocht.
Stikstofarme brandstof
De stikstofarme brandstof is in opkomst. Dit is de zogenaamde HVO100 brandstof. Deze Hydrotreated Vegetable Oil is een duurzame en fossielvrije brandstof voor dieselmotoren. Vooral CO2 wordt hiermee teruggedrongen met resultaten van ca. 90%. Voor stikstof is het wat minder effectief met een maximale reductie van ca. 9%. Het lastige van het toepassen van deze brandstof is de juridische houdbaarheid. Het effect verschilt per machine, waardoor er geen 100% zekerheid te krijgen is over het effect. Gelijk aan emissiearme stalsystemen, zou het toepassen hiervan kunnen sneuvelen in de rechtzaal.
Haalbaarheid in Nederland
Net als bij de inzet van elektrisch materieel, is het belangrijk om te beoordelen hoe haalbaar de inzet van voorgenoemde technieken is.
Stikstoffilters
Wij schatten de haalbaarheid gemiddeld in. De beschikbaarheid van de filters is nog relatief beperkt. Daarnaast levert het behoorlijk wat kosten op. Een filterbox wordt geschat op €70.000. Huurt u het? Dan kost dat rond de €2.000 per week. Tot slot is het de vraag of er voldoende ruimte is om de container te plaatsen.
Stikstofarme brandstof
Wij schatten de haalbaarheid goed in. De brandstof lijkt vooralsnog voldoende beschikbaar te zijn. De prijs per liter is ongeveer €1,47. De vraag is vooral of het aanwezige materieel in staat is om veilig te werken met deze brandstof.
Concluderend
Wij zijn enthousiast over alle initiatieven die, buiten de overheid, zoeken naar een oplossing voor het stikstofprobleem in Nederland. De techniek ontwikkelt zich, dus deze oplossingen zullen steeds meer beschikbaar komen en beter toepasbaar in de praktijk. Het prijsniveau zal in de loop van de tijd dalen. Naar ons inzicht heeft een combinatie van elektrische brandstof en biodiesel de grootste kans van slagen in de praktijk.
Hoe de omgevingsdiensten omgaan met de toepassing van deze technieken? Dat zal zeer wisselend zijn. Ons advies is om een concreet plan op te stellen, het om te zetten in een uitvoeringsplan en te onderbouwen met offertes. Het moet een aannemelijk geheel zijn voor de beoordelaar. Stikstofadvies nodig? Wij doen deskundig stikstofdepositie-onderzoek.